İnternet Yayın İçeriklerine Erişimin Engellenmesi Nasıl Yapılır?

Herhangi bir internet sitesinin yahut bu sitenin herhangi bir sayfasının erişim engeli kararına konu olması mümkündür.  Buna göre;

İlgili sitenin veya sayfanın kişilik haklarına bir saldırı teşkil ediyor olması durumunda

Sayfanın veya içeriğinin belirli suçları teşkil ediyor olması durumunda

Özel hayatın gizliliğinin ihlal edilmesi durumunda

Fikir ve sanat eserlerine yönelik bir ihlal söz konusu olduğu durumlarda

Genel sağlığın korunmasına aykırılık teşkil eden durumlarda

İlgili site veya sayfanın kamu düzenine aykırılık teşkil ediyor olması ve erişimin engellenmesinde kamu yararı bulunması durumunda

İlgili sitelerin yönetimlerine (içerik veya yer sağlayıcılarına) direkt olarak ulaşıp hukuka aykırılığın sonlandırılması imkanı her zaman mümkündür. ancak 8 ve 9. maddelerde yargısal yola başvurarak erişim engelleme ve içerik kaldırma imkanı düzenlenmiştir.

Kişilik Hakkının İhlali Durumunda Erişim Engelleme

İnternette yer alan bir içeriğin, kişilik haklarını ihlal ettiğini düşünen kişinin elinde şu iki  imkan mevcuttur:

Birincisi doğrudan içerik sağlayıcı olan site yönetimine ulaşmak veya buna ulaşamaması durumunda yer sağlayıcıya yani hosting şirketine ulaşmak ve içeriğin kaldırılmasını talep etmek

İkincisi doğrudan sulh ceza hakimine başvurarak erişim engelleme ve içeriğin kaldırılması kararı talep etmek

İçerik sağlayıcıya ve yer sağlayıcıya yapılan başvuru ve internetten içerik kaldırmaya aşağıda ayrı başlık altında değineceğiz. Burada ikinci imkan olan erişim engelini ve içerik kaldırmayı değerlendiriyoruz. Kişilik haklarının ihlali dolayısıyla erişim engellemede ilgili içeriğin yalnızca kişilik haklarını ihlal eden kısım için erişim engelleme yapılır. Sitenin tümüne erişimin engellenmesi ancak zorunlu görülen hallerde söz konusu olabilir. İlgili içeriğin ise tamamını kaldırmak mümkündür.

Kişilik hakkının ihlal edildiği için hakime başvuran kişinin bu başvurusu en geç 24 saat içerisinde sonuçlandırılmak zorundadır. Hakim kişilik haklarının ihlali dolayısıyla verdiği erişimin engellenmesi kararını doğrudan erişim sağlayıcıları birliğine gönderir.

Birlik tarafından bu karar er geç 4 saat içerisinde icra edilir. Eğer içerik sağlayıcı, kişilik hakkı ihlali niteliğindeki içeriği kaldırmışsa hakim kararı kendiliğinden hükümsüz duruma düşer.

Yeni gelen düzenleme ile birlikte artık hakim erişimi engelleme kararı ile birlikte içeriğin kaldırılması kararını da vermektedir. Eski düzenleme döneminde erişim engellendiği için içeriğin kaldırılmaması gibi olaylarla karşılaşabiliyorduk.

Ancak artık içerik te mecburen kaldırılıyor. Belirtmemiz gerekir ki yeni düzenleme aktif bir şekilde uygulanmaya başlamış olsa da gene içeriğin kaldırılması ile ilgili içerik sağlayıcı ile bir irtibat kurma aşaması yaşanmaktadır. Yani her aşamanın üstüne düşerek süreç takip edilmelidir. Dolayısıyla deneyimli avukatlardan yardım almak önem taşıyor.

Birden fazla sitede kişilik hakkını ihlal eden içerik varsa: Bu durumda başlangıçta aynı başvuruda tüm siteler ile başvurulabileceği gibi, sonradan çıkan içeriklerde mahkemenin verdiği erişim engeli kararı diğer siteler için de uygulanır. Bunun için kişinin tekrar hakime başvurması gerekmez. Doğrudan erişim sağlayıcıları birliğine başvurup hakimin ilk kararına dayanarak erişim engeli talep edilir.

Kişilik Haklarının İhlali Nedeniyle İçerik Çıkarma ve Erişimi Engelleme

Bir kimsenin kişilik haklarını ihlal edcek şekilde video, resim, haber, yorum vb. içeriklerin internet ortamında paylaşılması halinde, kişilik hakkı ihlal edilen kişi içeriğin çıkarılmasını veya erişimin engellenmesini isteyebilir (5651 sayılı Kanun m.9/1). Kişilik haklarının ihlali, hukuken bireye karşı işlenen bir “haksız fiil” olarak kabul edilmektedir. Kişilik haklarına yapılan her saldırı bir haksız fiildir, ancak her haksız fiil suç teşkil etmez. Suç teşkil etmese bile internet yayını üzerinden yapılan her türlü kişilik hakkı ihlali nedeniyle erişimin engellenmesi kararı verilebilir. Örneğin, bir kimsenin çevresine zararlı ve kötü bir insan olduğu, borçlarını ödemediği, yalan söylediği şeklinde internet üzerinden yapılan bir yorum, kişilik haklarının açık bir şekilde ihlali niteliğinde olup hak ihlaline uğrayan kişi ilgili yorumun kaldırılması ve erişimin engellenmesi talebinde bulunabilir.

Kişilik hakları, özel hukukta kişinin doğumuyla birlikte kazandığı ve üzerine kişisel gelişimiyle birlikte her geçen gün yeni değerler kattığı kişiliğinin, maddi ve manevi bütünlüğünün, yeri geldiğinde isminin, mesleki kariyerinin, ailesinin ve hatta sosyal çevresinin üzerinde biriktirdiği, kısacası kendini gerçekleştirme yolunda elde ettiği tüm maddi ve manevi bütünlüğü üzerinde elde ettiği beşeri kazanımlarının ve zaman içinde değişen/genişleyen menfaatlerinin hukuk düzeni tarafından koruma altına alınan yönüdür (Y19CD-K.2017/4575).

Görevli Mahkeme: 

Kişilik haklarının ihlali nedeniyle içeriğin çıkarılması veya erişimin engellenmesi kararını vermeye görevli mahkeme, Sulh Ceza Hakimliği’dir (5651 sayılı kanun m.9/1).

Yetkili Mahkeme: 

Kişilik haklarının ihlali nedeniyle içeriğin çıkarılması ve erişimin engellenmesi kararı vermeye yetkili Sulh Ceza Hakimlikleri şunlardır:

İnternet sitesinin Türkiye’de bilinen bir merkez adresi varsa, bu adresteki Sulh Ceza Hakimliği içeriğin çıkarılması veya erişimin engellenmesi kararı vermeye yetkilidir.

Mağdurun yerleşim yeri ve oturduğu yer Sulh Ceza Hakimliği de içeriğin çıkarılması veyaerişimin engellenmesi kararı vermeye yetkilidir (5271 sayılı CMK m.12/5).

Sulh ceza hakimliği, bu madde kapsamında vereceği erişimin engellenmesi kararlarını esas olarak, yalnızca kişilik hakkının ihlalinin gerçekleştiği yayın, kısım, bölüm ile ilgili olarak (URL, vb. şeklinde) içeriğe erişimin engellenmesi yöntemiyle verir. Zorunlu olmadıkça internet sitesinde yapılan yayının tümüne yönelik erişimin engellenmesine karar verilemez. Ancak, hâkim URL adresi belirtilerek içeriğe erişimin engellenmesi yöntemiyle ihlalin engellenemeyeceğine kanaat getirmesi hâlinde, gerekçesini de belirtmek kaydıyla, internet sitesindeki tüm yayına yönelik olarak erişimin engellenmesine de karar verebilir.

Sulh Ceza Hakimliği’nin verdiği içeriğin çıkarılması veya erişimin engellenmesi kararları doğrudan Erişim Sağlayıcıları Birliği‘ne gönderilir. Erişim Sağlayıcıları Birliği, özel hukuk tüzel kişisi niteliğindedir. Bu birliğe üye olmayan internet servis sağlayıcıları (Örn, TUrkcell, TTNET, Kablonet vb.) faaliyette bulunamazlar. Birlik tarafından erişim sağlayıcıya gönderilen içeriğe erişimin engellenmesi kararının gereği derhâl, en geç 4 saat içinde erişim sağlayıcı tarafından yerine getirilir.

Sulh Ceza Hakimliği, kişilik haklarının ihlali nedeniyle başvuruyu en geç 24 saat içinde duruşma yapmaksızın karara bağlar. Bu karara karşı 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu hükümlerine göre itiraz yoluna gidilebilir.

Sulh Ceza Hakimliği’nin verdiği erişimin engellenmesi kararına konu kişilik hakkının ihlaline ilişkin yayının kararda yer almayan başka internet adreslerinde de yayınlanması durumunda ilgili kişi tarafından Erişim Sağlayıcıları Birliği’ne müracaat edilmesi hâlinde mevcut karar bu adresler için de uygulanır (5651 sayılı Kanun m.9/9).

İnternet ortamında yapılan yayın içeriği nedeniyle kişilik hakları ihlal edilenlerin talep etmesi durumunda hâkim tarafından, başvuranın adının bu madde kapsamındaki karara konu internet adresleri ile ilişkilendirilmemesine karar verilebilir. Kararda, Birlik tarafından hangi arama motorlarına bildirim yapılacağı gösterilir (5651 sayılı Kanun m.9/10).

Kişilik Haklarının İhlali Halinde İçerik ve Yer Sağlayıcıyı Uyarma: Kişilik hakları ihlal edilen mağdur içerik sağlayıcısına (haber veya yorumu yapan, video, foroğraf vb. görselleri yükleyen kişi) buna ulaşamaması hâlinde yer sağlayıcısına (internet sitesine barındırma’hosting’ hizmeti veren firma) başvurarak uyarı yöntemi ile içeriğin yayından çıkarılmasını isteyebilir. Bu yöntem, sulh ceza hakimliğine başvurulmadan önce veya sonra kullanılabilir. İçerik veya yer sağlayıcı kişilik hakkı ihlaline neden olan içerikleri kaldırmadığı takdirde hukuki sorumlulukları bu duruma göre değerlendirilecektir.

Suç İşlenmesi Nedeniyle İçeriğin Kaldırılması ve Erişimin Engellenmesi

İnternet ortamında yapılan yayınlar vasıtasıyla suç işlendiğine dair “yeterli şüphe” oluştuğunda içeriğin çıkarılması veya erişimin engellenmesi kararı verilebilir. içeriğin çıkarılması veya erişimin engellenmesi kararı verilebilmesi için “yeterli şüphe” aranmasının nedeni, yeterli şüphe kavramının savcılık tarafından bir iddianameyle ceza davası açılmasının önşartı olmasıdır.

Aşağıdaki suçların işlendiği konusunda yeterli şüphe sebepleri varsa içeriğin çıkarılması veya erişimin engellenmesi kararı verilebilir (5651 sayılı Kanun m.8/1):

İntihara yönlendirme (madde 84),

Çocukların cinsel istismarı (madde 103, birinci fıkra),

Uyuşturucu veya uyarıcı madde kullanılmasını kolaylaştırma (madde 190),

Sağlık için tehlikeli madde temini (madde 194),

Müstehcenlik (madde 226),

Fuhuş (madde 227),

Kumar oynanması için yer ve imkan sağlama (madde 228),

5816 sayılı Atatürk Aleyhine İşlenen Suçlar Hakkında Kanun’da yer alan suçlar.

Görevli Mahkeme veya Savcılık: Suç işlenmesi nedeniyle içeriğin çıkarılması veya erişimin engellenmesi kararı, soruşturma evresinde Sulh Ceza Hakimliği, kovuşturma evresinde ise mahkeme tarafından verilir. Soruşturma evresinde, gecikmesinde sakınca bulunan hallerde Cumhuriyet savcısı tarafından da içeriğin çıkarılması veya erişimin engellenmesine karar verilebilir. Bu durumda Cumhuriyet savcısı kararını 24 içinde hakimin onayına sunar ve hakim, kararını en geç 24 saat içinde verir. Bu süre içinde kararın onaylanmaması halinde tedbir, Cumhuriyet savcısı tarafından derhal kaldırılır.

Yetkili Mahkeme: Suç işlenmesi nedeniyle içeriğin çıkarılması veya erişimin engellenmesi kararı vermeye yetkili Sulh Ceza Hakimlikleri şunlardır:

İnternet sitesinin Türkiye’de bilinen bir merkez adresi varsa, bu adresteki Sulh Ceza Hakimliği içeriğin çıkarılması veya erişimin engellenmesi kararı vermeye yetkilidir.

Mağdurun yerleşim yeri ve oturduğu yer Sulh Ceza Hakimliği de içeriğin çıkarılması veya erişimin engellenmesi kararı vermeye yetkilidir (5271 sayılı CMK m.12/5).

Sulh ceza hakimliği, mahkeme veya Cumhuriyet savcısı tarafından verilen içeriğin çıkarılması veya erişimin engellenmesi kararının birer örneği, gereği yapılmak üzere Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu‘na gönderilir. Erişimin engellenmesi kararının gereği, derhal ve en geç kararın bildirilmesi anından itibaren “dört saat” içinde kurum (BTK) tarafından yerine getirilir.

Erişimin engellenmesi kararı, amacı gerçekleştirecek nitelikte görülürse belirli bir süreyle sınırlı olarak da verilebilir. Koruma tedbiri olarak verilen erişimin engellenmesine ilişkin karara 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu hükümlerine göre itiraz edilebilir.

Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu Başkanı, aşağıdaki hallerde hiçbir mahkeme veya savcılık kararına gerek olmadan kendiliğinden içeriğin çıkarılması veya erişimin engellenmesine karar verme yetkisine sahiptir (5651 sayılı Kanun m.8/4):

İçeriği yukarıda belirtilen suçları oluşturan yayınların içerik veya yer sağlayıcısının yurt dışında bulunması halinde, içeriğin çıkarılması veya erişimin engellenmesi kararı kurum başkanı tarafından verilir.

İçerik veya yer sağlayıcısı Türkiye’de bulunsa bile, çocukların cinsel istismarı (madde 103, birinci fıkra), müstehcenlik (madde 226) veya fuhuş (madde 227) suçlarının işlendiği konusunda yeterli şüphe sebepleri varsa, doğrudan Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu Başkanı içeriğin çıkarılması veya erişimin engellenmesi kararı verebilir.

Bu karar, erişim sağlayıcısına bildirilerek gereğinin yerine getirilmesi istenir. İçeriğin çıkarılması veya erişimin engellenmesi kararının gereği, derhal ve en geç kararın bildirilmesi anından itibaren “dört saat” içinde yerine getirilir.

5602 sayılı Şans Oyunları Hasılatından Alınan Vergi, Fon ve Payların Düzenlenmesi Hakkında Kanun gereği şans oyunu tertip etme hak ve yetkisine sahip kurumlar (Örneğin, Milli Piyango İdaresi) ile bu hak ve yetkinin devredildiği kurum, kuruluş ve özel hukuk tüzel kişileri de kendi görev alanına giren suçların internet ortamında işlendiğini tespit etmeleri hâlinde, bu yayınlarla ilgili olarak içeriğin çıkarılması veya erişimin engellenmesi kararı alabilirler. Örneğin, internet üzerinden alternatif piyango düzenlendiğini öğrenen Milli Piayango İdaresi, ilgili web sitesine erişimi engelleme kararını bizzat kendisi alabilir. İçeriğin çıkarılması veya erişimin engellenmesi kararları uygulanmak üzere BTK’ya gönderilir. Özellikle sanal bahis veya kumar olarak nitelendirilen bahis siteleri üzerinden işlenen suçların artması sebebiyle bu şekilde erişimin engellenmesi kararı verilmektedir.

Özel Hayatın Gizliliğinin İhlali Nedeniyle Erişimin Engellenmesi

5237 sayılı TCK’da özel hayatın gizlililiğini ihlal suçu 134. maddede düzenlenmiştir. Özel hayatın gizliliğinin internet üzerinden ihlali halinde daha hızlı önlem alınması önem arz etmektedir.

Özel hayat, başkalarının bilmediği ve bilmesi gerekmediği, kişinin herkesten gizlediği hayatıdır. Özel hayatın sosyal yaşamın her alanında var olduğunu özellikle vurgulamak gerekir. Birey, ister özel konutunda isterse sokak, park, iş ve alışveriş merkezleri gibi sosyal alanlarda olsun mutlaka her alanda özel hayatı vardır. Örneğin, bir kimsenin çıplak fotoğraflarının yayınlanması veya kendisine özel videolarının youtube gibi sitelere yüklenmesi özel hayatın gizliliğini ihlal teşkil eder.

İnternet ortamında yapılan yayın içeriği nedeniyle özel hayatının gizliliğinin ihlal edildiğini iddia eden kişiler, Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu‘na (BTK) bizzat kendileri veya avukatları vasıtasıyla doğrudan başvurarak içeriğe erişimin engellenmesi tedbirinin uygulanmasını isteyebilir.

Yapılan bu istekte; hakkın ihlaline neden olan yayının tam adresi (URL), hangi açılardan hakkın ihlal edildiğine ilişkin açıklama ve kimlik bilgilerini ispatlayacak bilgilere yer verilir. Bu bilgilerde eksiklik olması hâlinde talep işleme konulmaz (5651 sayılı Kanun m.9/A-2).

Birlik tarafından ilgili içerik ve yer sağlayıcılar ile erişim sağlayıcıya gönderilen içeriğin çıkarılması ve/veya erişimin engellenmesi kararının gereği derhâl, en geç dört saat içinde ilgili içerik ve yer sağlayıcılar ile erişim sağlayıcı tarafından yerine getirilir. Özel hayatın gizliliğinin ihlaline bağlı olarak “gecikmesinde sakınca bulunan hâllerde” doğrudan BTK Başkanın emri üzerine erişimin engellenmesi BTK tarafından yapılır (5651 sayılı kanun m.9A/8).

Erişimin engellenmesi, özel hayatın gizliliğini ihlal eden yayın, kısım, bölüm, resim, video ile ilgili olarak (URL şeklinde) içeriğe erişimin engellenmesi yoluyla uygulanır.

İçeriğin çıkarılmasını veya erişimin engellenmesini talep eden kişiler, internet ortamında yapılan yayın içeriği nedeniyle özel hayatın gizliliğinin ihlal edildiğinden bahisle erişimin engellenmesi talebini talepte bulunduğu saatten itibaren yirmi dört saat içinde sulh ceza hâkiminin kararına sunar. Hâkim, internet ortamında yapılan yayın içeriği nedeniyle özel hayatın gizliliğinin ihlal edilip edilmediğini değerlendirerek vereceği kararını en geç kırk sekiz saat içinde açıklar ve doğrudan BTK’ya gönderir; aksi hâlde, erişimin engellenmesi tedbiri kendiliğinden kalkar.

BTK Başkanı tarafından gecikmesinde sakınca bulunan hallerde doğrudan verilen erişimin engellenmesi kararı, yirmi dört saat içinde sulh ceza hâkiminin onayına sunulur. Hâkim, kararını kırk sekiz saat içinde açıklar.

5846 Sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunun İhlali Nedeniyle Erişim Hizmetinin Durdurulması

Telif haklarının internet üzerinden ihlali halinde 5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu’nun (FSEK) Ek madde 4 düzenlemesi uygulama alanı bulur. Telif hakkının ihlali, başkasına ait makale, kitap, şarkı sözleri, müzik parçası, video, görsel vb. içerikleri internet üzerinden kullanma veya yayınlama gibi sayısız nedenle mümkündür. Buna göre telif hakkı ihlal edilen kişi öncelikle içerik sağlayıcısına başvurmalı, içerik sağlayıcısı ihlali gidermez ise bu kez savcılığa başvurularak servis sağlayıcının içerik sağlayıcıya sunduğu hizmeti durdurması kararı verilmesi talep edilebilir. 5846 sayılı FSEK ek madde 4 hükmü şu şekildedir:

Dijital iletim de dahil olmak üzere işaret, ses ve/veya görüntü nakline yarayan araçlarla servis ve bilgi içerik sağlayıcılar tarafından eser sahipleri ile bağlantılı hak sahiplerinin bu Kanunda tanınmış haklarının ihlâli halinde, hak sahiplerinin başvuruları üzerine ihlâle konu eserler içerikten çıkarılır. Bunun için hakları haleldar olan gerçek veya tüzel kişi öncelikle bilgi içerik sağlayıcısına başvurarak üç gün içinde ihlâlin durdurulmasını ister. İhlâlin devamı halinde bu defa, Cumhuriyet savcısına yapılan başvuru üzerine, üç gün içinde servis sağlayıcıdan ihlâle devam eden bilgi içerik sağlayıcısına verilen hizmetin durdurulması istenir. İhlâlin durdurulması halinde bilgi içerik sağlayıcısına yeniden servis sağlanır. Servis sağlayıcılar, bilgi içerik sağlayıcılarının isimlerini gösterir listeyi her ayın ilk iş günü Bakanlığa bildirir. Servis sağlayıcılar ile bilgi içerik sağlayıcıları, Bakanlıkça istendiği takdirde her türlü bilgi ve belgeyi vermekle yükümlüdür.

5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu, telif haklarının ihlali nedeniyle erişimin engellenmesi kararı verilmesini kabul etmemiştir. Ancak, savcılığın kararı üzerine servis sağlayıcının hizmeti durdurması halinde hak ihlalinin devam etmesi engellenmiş olacaktır.

İnternette Unutulma Hakkı Kapsamında Haber, Video, Görsel vb. İçerik Silme/Kaldırma

Unutulma hakkı, kişinin geçmişte yaşadığı bir olaya ilişkin haber, ses, fotoğraf, görüntü veya video kaydının internet üzerinde yapılan yayınlar vasıtasıyla kamuoyuna yansıması oluşan mağduriyetin giderilmesini amaçlamaktadır. Unutulma hakkı, geçmişte yaşanan bir olayın üzerinden uzun bir süre geçmesi nedeniyle güncelliğini yitiren haber, video, görsel veya diğer içeriklerin kaldırılması, internet web sitesinin URL’sine erişimin engellenmesi suretiyle temin edilir. Geçmişin silinmesi, bireyin arama motorlarında adeta sürekli sabıkalı görünmesini engeller. Örneğin, bir suç nedeniyle ceza mahkumiyetine uğrayıp cezasını da infaz ettikten sonra, yaşanan olayın güncelliği kalmadığı halde internet ortamında işlediği suça dair haberler gözüken kişi, unutulma hakkı çerçevesinde bu haberlerin kaldırılmasını veya haberlere erişimin engellenmesini isteyebilir.

• Unutulma hakkının İnternet gazete arşivlerindeki her türlü haber yönünden uygulanmasını beklemek mümkün değildir. Nitekim özellikle basın özgürlüğü temelinde gazete arşivinin araştırmacılar, hukukçular veya tarihçiler için önem taşıyan veriler olduğu açıktır. Bu durumda bir internet haberinin unutulma hakkı kapsamındinternet’ten çıkarılabilmesi için şu olgular somut olay açısından araştırılır:
• yayının içeriği,
• yayında kaldığı süre,
• güncelliğini yitirme,
• tarihsel bir veri olarak kabul edilememe,
• kamu yararına katkısı (toplumsal açıdan haberin değeri, haberin geleceğe ışık tutan niteliği)
• habere konu kişinin siyasetçi veya ünlü olup olmadığı,
• haber veya makalenin konusu, bu bağlamda haberin olgusal gerçekler ya da değer yargısı içerip içermediği,
• halkın ilgili veriye yönelik ilgisi

Yapılacak değerlendirme sonucunda unutulmayı etkin kılacak farklı yöntemler benimsenebilir. 5651 sayılı Kanuna göre erişimin engellenmesinin kapsamının kişilik hakkının ihlalinin gerçekleştiği yayın, kısım, bölüm ile ilgili olarak (URL vb.) içeriğe erişimin engellenmesi yöntemiyle verileceği ve zorunlu olmadıkça İnternet sitesinde yapılan yayının tümüne yönelik erişimin engellenmesine karar verilemeyeceği belirtilmiştir. Bu bağlamda unutulma hakkı bağlamında ifade ve basın özgürlükleri ile şeref ve itibarın korunması hakkı arasındaki dengenin sağlanması açısından 5651 sayılı Kanun kapsamında yukarıda belirtilen önlemler alınabilir. Yani, unutulma hakkı çerçevesinde talep edenin yerleşim yeri sulh ceza hakimliğine başvurularak içeriğin kaldırılması veya erişimin engellenmesi talep edilebilir (Y19CD-K:2017/5325).

Kamu Yararı Nedeniyle Erişimin Engellenmesi Kararı

Yaşam hakkı ile kişilerin can ve mal güvenliğinin korunması, millî güvenlik ve kamu düzeninin korunması, suç işlenmesinin önlenmesi veya genel sağlığın korunması sebeplerinden biri varsa, bakanlıkların talebi üzerine Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu Başkanlığı (BTK) tarafından internet ortamında yer alan yayınla ilgili olarak içeriğin çıkarılması ve/veya erişimin engellenmesi kararı verilebilir (5651 sayılı kanun m.8A/1). Bu şekilde internetten içerik kaldırma ve erişimin engellenmesi, idari yollardan yapılan ve talepte bulunma yetkisi sadece ilgili bakanlıkta olan bir usuldür. Örneğin, internet üzerinden sahte bal satan bir web sitesine erişimin engellenmesi ve/veya içeriğin kaldırılması talebini hem Sağlık Bakanlığı hem de Gıda, Hayvancılık ve Tarım Bakanlığı BTK’ya ileterek karar alınmasını sağlayabilir. Bu kanun maddesine dayanarak içeriğin kaldırılması ve/veya erişimin engellenmesini isteyen gerçek veya tüzel kişiler ilgili bakanlığa başvurarak bakanlığın harekete geçmesini talep edebilirler.

Başbakanlık veya ilgili Bakanlıkların talebi üzerine BTK başkanı tarafından verilen içeriğin çıkarılması ve/veya erişimin engellenmesi kararı, Başkan tarafından, yirmi dört saat içinde sulh ceza hâkiminin onayına sunulur. Hâkim, kararını kırk sekiz saat içinde açıklar; aksi hâlde, karar kendiliğinden kalkar (m.8A/3).

Bu madde kapsamında verilen erişimin engellenmesi kararları, ihlalin gerçekleştiği yayın, kısım, bölüm ile ilgili olarak (URL, vb. şeklinde) içeriğe erişimin engellenmesi yöntemiyle verilir. Ancak, teknik olarak ihlale ilişkin içeriğe erişimin engellenmesi yapılamadığı veya ilgili içeriğe erişimin engellenmesi yoluyla ihlalin önlenemediği durumlarda, internet sitesinin tümüne yönelik olarak erişimin engellenmesi kararı verilebilir (m.8A/4).

Erişimin Engellenmesi Kararına İtiraz Nasıl Yapılır?

Erişim engelleme, ceza muhakemesi hukukundaki koruma tedbirleri gibi hukuki sonuçlar doğurur. Erişimin engellenmesi kararına itiraz, Ceza Muhakemesi Kanunu’nun 267 vd. maddelerinde yer alan prosedüre göre yapılır. Erişimin engellenmesi kararına itiraz süresi, kararın tebliğ edilmesi veya öğrenilmesinden itibaren 7 gündür.

İtiraz kanun yolu, tüm koruma tedbirleri ve bu arada erişimin engellenmesi kararı açısından da uygulanan, kararı veren Sulh Ceza Hakimliğinden sonraki sıra numaralı hakimliğin itirazı incelediği bir kanun yoludur. Örneğin, İstanbul 1. Sulh Ceza Hakimliği’nin erişimin engllenmesi kararına itiraz, İstanbul 2. Sulh Ceza Hakimliği’ne yapılır.